Ahmet Durmuş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ahmetdurmuss@hotmail.com
Geçici Koruma Kapsamında Çalışma İzni ve İşe Giriş
Geçici Koruma; ülkesinden ayrılmaya zorlanmış ve ayrıldığı ülkeye geri dönemeyen, acil ve geçici koruma bulmak amacıyla sınırlarımıza gelen vatandaşlara sağlanan korumayı ifade etmektedir.
Ülkesinden kaçarak Türkiye’ye gelen Suriyeli vatandaşların çoğu çalışma izni olmadan kayıt dışı olarak çalışmaktadır. Bu kayıt dışı çalışmayı önlemek ve iyi koşullarda çalışmalarını sağlamak için ’’Geçici Koruma Sağlanan Yabancıların Çalışma İzinlerine Dair Yönetmelik’’ düzenlenmiştir.
Bu yazımızda Geçici koruma kapsamında işçi çalıştırmak için ne gibi şartlar ve aşamaları olduğu üzerinde duracağız.
Geçici Koruma için çalışma başvurusu işveren tarafından yapılır. Bu başvuru da; E-Devlet Kapısı üzerinden (www.turkiye.gov.tr veya www.csgb.gov.tr/uigm) online olarak yapılır. Fakat burada önemli bir husus ; izin başvurusu yapıldıktan sonra gerekli alanlar vs. doldurulduktan sonra E-imza ile onaylanması gerekir. Bir de işyeri kaydı yaparken KEP(Kayıtlı Elektronik Posta) adresi gerekir. Sorun yaşamamak için E-imza ve kep adresimizin olması gerekir.
Çalışma izni alabilmek için Yabancının;
*Geçici koruma kapsamında olduğunu belirten kimlik belgesinin/yabancı tanıtma belgesinin ve yabancı kimlik numarasının olması gerekmektedir.
*Çalışma izni başvurusunun yapıldığı tarih itibariyle en az altı aylık geçici koruma süresini doldurması gerekecektir.
*İşçinin kalma hakkı verildiği ilde çalışması gerekmektedir.
*Eğer işçinin daha önce başka bir işverenin yanında çalışmak üzere izni varsa ya da sonuçlanmayan bir başvurusu varsa tekrardan başvuru yapılamaz.
Çalışma izni İşlemlerine başlarken;
Yabancıların 98 ile başlayan numaraları ile http://www.goc.gov.tr/gecicikoruma/Pages/YabanciKimlikSorgulama.aspx adresinden sorgulama yapılarak 99 ile başlayan kimlik numaraları öğrenilebilir.
İşlemlere bundan sonra 99 ile başlayan kimlik numarasıyla devam edilecektir.
Başvurunun E-Devlet Kapısı üzerinden (www.turkiye.gov.tr veya www.csgb.gov.tr/uigm) online olarak yapıldığını söyledik.
Sisteme kayıtlı olmayan işveren, işyeri kaydı oluşturarak oradaki seçeneklerden uygun olanı seçer. Bu seçenekler:
Ev hizmetleri, yeni işyeri, kendi nam ve hesabına çalışan yabancılar, ikili anlaşmalar kapsamında işyeri vs. gibi seçeneklerdir. İşletmenize bir yabancı işçi alacağınızı düşünerek,
yeni işyeri seçeneğini seçtiğimizde burada firmaya ait olan SGK tescil numarasını yazdığımızda işyerine ait firma bilgileri adres ve Nace kodu otomotik gelir. Kep adresi doğrulama kısmında işyerinize ait olan kep adresi yazılır. Diğer boş seçenekler kısmı doldurulur ve işyerine ait belgeler sistemden yüklenir. Bu belgeler; işletmenin bilançosu, ticaret sicil gazetesi ve faaliyet belgesidir.
İşyerinde çalışacak yabancı Türk çalışanlarının yüzde onunu geçemez. Bu şartta cinsiyet ayırımı yoktur. Eğer hiç çalışanı yoksa işyerinin ilk çalışanı yabancı olabilir. Bu hususları doğru yürüttüğümüzde başvuru işlemleri daha kolay gerçekleşir.
Başvuru yaparken;
Taraflarca belirli süreli iş sözleşmesi hazırlanır. Bu sözleşme hem Arapça hem Türkçedir ve sözleşmede yazan ücret asgari ücretin altında olamaz. Sözleşme;https://www.csgb.gov.tr/uigm/contents/belgeler/sozlesmevedilekceornegi/
adresinden temin edilebilir.
Yabancıya ait son altı aylık 1 adet vesikalık fotoğrafında hazır bulunması gerekir.
İşletme, Sistemde İşveren kaydını yaptıktan sonra işlem yapacağı işyerini seçer ve o işyeri üzerinden işleme devam eder. En az 6 ay süreli ve ikamet tezkeresi bulunan kişinin kimlik bilgileri yazılıp bilgiler getirilir. Orada doldurulması gereken genel bilgilerde doldurulur. Bunlar: ücret, görev alanları, çalışma tipi, bu işçiyi tercih etme sebepleri vs. bilgilerdir. İş sözleşmesi hazır olduktan sonra
taranıp belge yükleme kısmında sisteme yüklenir. Aynı şekilde işçinin fotoğrafı da sisteme yüklenir. Sonuç sekmesine gelince E-imza ile kaydet butonu ile kaydedilir, başvuru tamamlanır.
Yaptığımız başvuruları takip etmek için;
Ekranda tamamlanan başvurular ve tamamlanmayan başvurular şeklinde sekmeler vardır. Tamamlanan başvuruları tıkladığımızda sırayla :Değerlendirme aşamasındaki başvurular, Sonuçlanmış başvurular, Harç takip, Eksik evrak takip sekmeleri bulunmaktadır.Eksik evrağımız yoksa kısa süre içinde harç takibi kontrolü yapılır. Harç tutarı sisteme düştüğünde bunu ödemek için T.C. Ziraat bankalarına yada İş bankalarına müracaat edilir. 9130 YBN ÇLŞ İZHR. 9267 YBN ÇLŞ DEĞK. kodlarıyla harç yatırılır. Harç yatırıldıktan sonra kısa süre sonra çalışma izni onaylanmış olur. İzin çıktıktan sonra
işveren normal Türk işçisi gibi yabancının sigorta girişini yapabilir. Yabancıya da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan geçici çalışma kimlik kartı gelir. Çalışma izni bir yıl olarak çıkmışsa ve bir sonraki yıl aynı işçiyi çalışmaya devam ettirmek isterseniz gelecek yıl aynı işlemleri yeniden yapmak gerekir. Çalışma İzini bitimine 60 gün kala tekrardan başvuru yapılabilir. İşlemler devam ederken yani çalışma izni henüz değerlendirme yada onay aşamasındayken işçinin çalışma izni biterse, izin süresi bitiminden itibaren 45 gün daha işçiyi çalıştırabiliriz. Çalışma izni çıkarsa eğer işçinin sgk sı normal devam eder.
